ျမန္မာျပည္ေနာက္ခံဇာတ္လမ္းမ်ား

ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံျခားက ထုတ္ေ၀သူေတြ၊ ရုိက္ကူးသူေတြရုိက္တဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြထဲမွာ ျမန္မာပရိတ္သတ္ သိတဲ့ ဇာတ္ကားေတြက The Lady (2011) ၿပီးရင္ Beyond Rangoon (1995) နဲ႔ The Purple Plain (1954) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခရမ္းေရာင္လြင္ျပင္ (The Purple Plain) မွာ တခ်ိန္က ဗိုလ္စၾကၤာရဲ႕ ကေတာ္ ၀င္းမင္းသန္းက ေခါင္းေဆာင္မင္းသမီးအျဖစ္ပါ၀င္သလို ျမန္မာပါ၀င္တဲ့ အျခားေသာ ႏုိင္ငံျခားဇာတ္ကားေတြကိုပါ စဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ဟိုဘက္ႏုိင္ငံ ဒီဘက္ႏုိင္ငံ ပူးေပါင္းၿပီး ရိုက္ၾကတဲ့ “ေရႊရုပ္လႊာ” (Chabbi) (အရစ္ရွ္ကူးမား၊ မာလာဆင္ဟာ၊ ညႊန္႔တင္၊ ေဆြေဆြလဲ့)၊ ဗမာ့ေစာင္း (Rentaro Mikuni ၊ Shoji Yasui)၊ “ခ်စ္မုန္တိုင္း” (ထိုင္းသရုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ၾကံဳမလပ္၊

ခင္ေလးေဆြ၊ ေအ၀မ္းမအုန္းၾကည္) ဆရာမၾကီး ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလးရဲ႕ ၀တၳဳကုိ ျပန္ရိုက္ထားတဲ့ “ေသြး” (မင္းေမာ္ကြန္း၊ ေက်ာ္သူ၊ ယုမိ) ရုပ္ရွင္ေတြ ရွိသလို  ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ သြားေရာက္ ရိုက္ကူးတဲ့ ဇာတ္ကားေတြအေနနဲ႔ “ဂ်ပန္႔ရင္ေသြး” (ေမာင္ေမာင္စိုး၊ ညီပု၊ တာကာကို ဆူဇူကီး (ေအးမိစံ))၊ “ေငြေပးလို႔မရ” (ေအးကို၊ ခင္ေမေလး) ၊ “ေလာကစၾကၤာ” (ေအးကို၊ ခင္ေမၾကီး)။ ဒါေတြဟာ ရုပ္ရွင္ေငြရတုကာလေတြက ရိုက္ခဲ့တဲ့ ဇာတ္လမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ၀င္းမင္းသန္း ၿပီးရင္ ေမာင္တင္နဲ႔ စိန္စိန္တုိ႔ဟာ ႏိုင္ငံျခားရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့ဖူးတဲ့သူေတြပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္က ျမန္မာစာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုပြဲလုပ္ခဲ့တဲ့ စႏၵာ၀င္း (Laila Kham) ကေတာ့ ေဘာလိ၀ုဒ္ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္ခြင့္ရတဲ့ ပထမဆံုး ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးလို႔ ေျပာလို႔ရမယ္ထင္တယ္။

မင္းသမီး ၀င္းမင္းသန္းရဲ႕ အေၾကာင္းကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေဖာ္ျပၿပီးသားမို႔ အထူး မေျပာေတာ့ပါဘူး။ ေမာင္တင္ဆိုတာကေတာ့ “ခရမ္းေရာင္ လြင္ျပင္” မွာ ရတနာကုန္သည္အျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့သူပါပဲ။ သူက ဗန္းေမာ္က ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္မစ္ရွင္ေက်ာင္းကေန အထက္တန္းေအာင္ျမင္လာခဲ့တာမို႔ John Ali Tin လို႔လည္း သူ႕ကို ေခၚၾကပါေသးတယ္။ ညႊန္႔ျမန္မာက ရုိက္တဲ့ “ေအာင္ပင္လယ္” နဲ႔ “ဤလူ႕ေဘာင္” ဇာတ္ကားေတြထဲမွာ သရုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ေမာင္တင္ဟာ ႏုိင္ငံျခားဇာတ္ကားအေနနဲ႔ “ခရမ္းေရာင္လြင္ျပင္” ရိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ “Widow’s Way” နဲ႔ “Keeping the Peace” ႏွစ္ကားကို ရုိက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အမ်ိဳးသမီးသရုပ္ေဆာင္ ေနာက္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ စိန္စိန္ကေတာ့ နာမည္ေက်ာ္ ဂ်ိမ္းစ္ဘြန္းရုပ္ရွင္ “Dr.No” မွာ  သူနာျပဳဆရာမတေယာက္အေနနဲ႔ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး “The Road to Hong Kong” ဆိုတဲ့ ေဟာလိ၀ုဒ္ဇာတ္ကားမွာလည္း ၀င္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါေသးတယ္။ စိန္စိန္ကလည္း ရန္ကုန္ စိန္႔ဂၽြန္းကြန္ဗင့္ေက်ာင္းသူမို႔ အဂၤလိပ္စကားကုိ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ေျပာတတ္ပါတယ္။ ေဘာလိ၀ုဒ္ရုပ္ရွင္ေလာကမွာ သရုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စႏၵာ၀င္းကေတာ့ မေလးရွားတကၠသိုလ္မွာ အမ္ဘီေအ ေက်ာင္းတက္ၿပီး ဒူဘိုင္းက ေၾကာ္ျငာကုမၸဏီတခုမွာ အလုပ္၀င္လုပ္ရင္းကမွ အိႏၵိယရုပ္ရွင္ေလာကနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္မိသြားတာပါ။ သူ႕ရဲ႕ ပထမဆံုး ဇာတ္ကားက Kool Nahin Hot Hain Hum (2008) ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကားမွာ ေနထုိင္တဲ့ (ဦး)မ်ိဳးျမင့္ကိုလည္း “Burma Solider” မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကားမွာ အဓိက ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္သူအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဇာတ္ကားဟာ ၂၀၁၀ Sundance Institute ၊၂၀၁၀ Irish ရုပ္ရွင္ပဲြေတာ္ဆုေတြ ရရိွခဲ့ၿပီး၊၂၀၁၀ ၿဗိတိန္၊ နယ္သာလန္၊ ေနာ္ေ၀၊ ရူေမးနီးယား နဲ႔ ၂၀၁၁ ေျမာက္ကာရိုလိုင္းနား၊ ေဘာ္စတြန္ ရုပ္ရွင္ပဲြေတာ္ေတြမွာ အေကာင္းဆံုး ႏိုင္ငံတကာမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ေတြအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျပသရာမွာလည္း လူၾကိဳက္မ်ားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ေဆာင္းပါးေရွ႕ဆံုးမွာ ေရးခဲ့သလို ႏုိင္ငံျခားထုတ္လုပ္သူေတြကေန ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း (သို႔) ျမန္မာျပည္မွာ အေျခတည္တဲ့ ဇာတ္လမ္းကို ရုိက္ခဲ့တဲ့အထဲမွာ A Maid of Mandalay (1913) က အဦးဆံုးျဖစ္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ မင္းသား Marurice Costello က Tommy Wikins ၊ မင္းသမီး Clara Kimball Young က မေမ ဆိုၿပီး သရုပ္ေဆာင္ထားၾကတယ္။ ဇာတ္လမ္းကေတာ့ Rudyard Kipling ရဲ႕ ကဗ်ာကုိ အေျခခံၿပီး ဇာတ္အိမ္ဖြဲ႔ထားတာပါ။ ဒါရိုက္တာကလည္း Marurice Costello ကုိယ္တုိင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မႏၱေလးမွာ ရုိက္ကူးခဲ့တဲ့ ဒီဇာတ္လမ္းအၿပီးမွာ အျခား မႏၱေလးဇာတ္ကားေတြလည္း ထပ္ၿပီး ထြက္လာပါေသးတယ္။ The Road to Mandalay (1926), Mandalay (1934) နဲ႔ The Girl from Mandalay (1936) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဇာတ္ကားေတြထဲမွာ အမ်ိဳးသားသရုပ္ေဆာင္ Lyle Talbot နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး သရုပ္ေဆာင္ Kay Francis တို႔ ေခါင္းေဆာင္ပါ၀င္တ့ဲ Mandalay ဇာတ္ကားက ပုိနာမည္ၾကီးပါတယ္။ ခ်စ္သူပစ္သြားလို႔ ဘ၀အသစ္ကို ထူေထာင္ဖုိ႔ မႏၱေလးကို မီးသေဘာၤစီးရင္း ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ဆန္တက္ ခရီးႏွင္လာခဲ့တဲ့ Tanya Borodoff နဲ႔ သေဘၤာေပၚမွာမွ ၾကံဳၾကိဳက္ေတြ႕ဆံုရတဲ့ ဆရာ၀န္ကိုကို Dr.Gregory Burton တို႔ရဲ႕ ဇာတ္လမ္းျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီေနာက္မွာ ထြက္လာခဲ့တဲ့ Burma Convoy (1941), Moon over Burma (1940), A Yank on the Burma Road (1942), Bombs over Burma (1942), Rookies in Burma (1945), Burma Victory (1945), Objective Burma (1945) တို႔ဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ ေနာက္ခံ စစ္တုိက္ခန္းေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ဇာတ္ကားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ နာမည္ၾကီးမင္းသမီး Dorothy Lamour ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္ထားတဲ့ Moon over Burma က နာမည္ၾကီးပါတယ္။ Rookies in Burma ကေတာ့ အက္ရွင္ကားလို႔ ေျပာလို႔ရသလို ဟာသကားလည္းျဖစ္တယ္လို႔ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေတြကို ၀င္ေရာက္ေမႊေႏွာက္ရင္း သိခဲ့ရပါတယ္။ Objective Burma ရုိက္ၿပီးလို႔ ကိုးႏွစ္ေလာက္ၾကာမွ ခရမ္းေရာင္လြင္ျပင္ကို ရုိက္ခဲ့တာပါ။ H.E.Bates ရဲ႕ ၀တၳဳကို ရိုက္တာျဖစ္ၿပီး ဇာတ္ကားကို သီဟိုဠ္မွာပဲ ရုိက္ကူးခဲ့တာပါ။  ႏုိင္ငံျခားက ရိုက္ကူးတဲ့ ျမန္မာဇာတ္ကားေတြအေၾကာင္းကို http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_films_set_in_Burma မွာလည္း ေလ့လာလို႔ရပါတယ္။ The Lady မတိုင္ခင္ မင္းသမီး Sharon Stone ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္သြားတဲ့ Largo Winch II – The Burma Conspiracy (2011) က ျမန္မာပရိသတ္ေတြၾကားမွာေတာ့ သိပ္ေရပန္းစားမႈမရွိပါဘူး။ ၀ီကီပီးဒီးယားမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဇာတ္ကားေတြထဲမွာ ျမန္မာျပည္ကို စီးပြားေရးကိစၥအတြက္လာရင္း ကေမာက္ကမေတြ ျဖစ္ရတာေတြကို ဟာသလုပ္ၿပီး ရုိက္ထားတဲ့ The Philanthropist: Myanmar ေတာ့ မပါပါဘူး။ ဒီဇာတ္ကားဟာ The Philanthropist ဇာတ္လမ္းတြဲေတြထဲမွာ ပရိသတ္ႏွစ္ျခိဳက္တဲ့ ဇာတ္ကားတကားလဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၀ီကီပီးဒီးယားတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ႏုိင္ငံျခားရိုက္ ျမန္မာဇာတ္ကားမ်ား

A Maid of Mandalay (1913) – short movie based on Rudyard Kipling’s famous ballad ‘Mandalay’, filmed on location and starring Maurice Costello and Clara Kimball-Young

The Road to Mandalay (1926)

Mandalay (1934)

The Girl from Mandalay (1936)

Burma Convoy (1941)

Moon over Burma (1940) – starring Dorothy Lamour

A Yank on the Burma Road (1942) – primarily set on the China end of the Burma Road

Bombs over Burma (1942)

Rookies in Burma (1943) – the only Hollywood Burma comedy

Burma Victory (1945) – British film

Objective Burma (1945) – starring Errol Flynn

The Purple Plain (1954), based on a novel by H.E. Bates – was actually filmed in Ceylon, now Sri Lanka

Escape to Burma (1955)

The Burmese Harp, a.k.a. Harp of Burma (1956) – Japanese movie directed by Kon Ichikawa, nominated for an Oscar in the Best Foreign Language Film category

Never So Few (1959) with Frank Sinatra, Peter Lawford, Steve McQueen, Charles Bronson and Gina Lollobrigida

Yesterday’s Enemy (1959) – British movie set in Burma during World War II

Merrill’s Marauders (1962) – again set on the Burma Road during World War II, and actually filmed on the Philippines

Rangoon Rowdy (1979) – Indian film starring G. Varalakshmi

Beyond Rangoon (1995) – depicts events during the 8888 Uprising in 1988. Starring Patricia Arquette

Stealth (2005) – science-fiction action film starring Josh Lucas, Jessica Biel, Jamie Foxx and Sam Shepard. One scene involves the aircraft bombing of a building in Rangoon

Rambo (2008) – starring Sylvester Stallone

Burma VJ (2009) – documentary by Anders Ostergaard

Largo Winch II – The Burma Conspiracy (2011) – starring Tomer Sisley and Sharon Stone

The Lady (2011) – biopic about Aung San Suu Kyi directed by Luc Besson, starring Michelle Yeoh as Aung San Suu Kyi and David Thewlis as her husband

ပထမဆံုး ဇာတ္ကားျဖစ္တဲ့ A Maid of Mandalay ကို ဒီ၀ဘ္ဆိုက္မွာ download လုပ္ႏုိင္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အျခားဇာတ္ကားေတြကိုလည္း နာမည္ရိုက္ထည့္ၿပီး အင္တာနက္မွာ ရွာေဖြၾကည့္လို႔ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဇာတ္ကားေတြကိုေတာ့ အကုန္လံုး ၾကည့္ခြင့္ရေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ နမူနာအျဖစ္ပဲ ၾကည့္ခြင့္ရမွာပါ။

မူရင္း > မ်က္ရႈ